Araştırma Makalesi

İSTANBUL PROTOKOLÜ EĞİTİMLERİ ÖNCESİ TÜRKİYE GENELİNDEN GÖZALTI GİRİŞ VE ÇIKIŞ RAPORLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

10.17986/blm.2014193819

  • Ümit ÜNÜVAR
  • İ. Özgür CAN
  • Şebnem KORUR FİNCANCI
  • Metin BAKKALCI
  • Ahmet TELLİOĞLU
  • Bahattin ÖZDEMİR
  • Çağlar ÖZDEMİR
  • Elif KIRTEKE
  • Emre KAPKIN
  • Ertan GÜVEN
  • Halis ULAŞ
  • Hülya ÜÇPINAR
  • Kaan TOKER
  • Kemalettin ACAR
  • Kerem ALTIPARMAK
  • Münip ERMİŞ
  • Nadir ARICAN
  • Özkan YÜCEL
  • Sema İLHAN
  • S. Serhat GÜRPINAR
  • Sezai BERBER
  • Şükran İRENÇİN
  • Türkcan BAYKAL
  • Ufuk KATKICI
  • Ümit BİÇER
  • Yalçın BÜYÜK

Gönderim Tarihi: 24.10.2014 Kabul Tarihi: 10.11.2014 The Bulletin of Legal Medicine 2014;19(3):154-160

Türk Tabipleri Birliği ve İşkence Kurbanları İçin Uluslararası Rehabilitasyon Konseyi işbirliği ile 2007- 2009 yılları arasında yürütülen; “İstanbul Protokolü Eğitimi Programı: Adli Tıp Uzmanı Olmayan Hekimlerin, Hâkimlerin ve Savcıların Bilgi Düzeyini Yükseltme” projesi kapsamında eğitimlere paralel bir dizi çalışma yürütülmüştür. Gözaltı sürecinde kötü muamele ve işkencenin önlenmesine katkı amacıyla hekimlik uygulamaları ile tıbbi ve yasal prosedürün geliştirilmesine ilişkin olan çalışmalardan biri de Türkiye genelinden gözaltı giriş ve çıkış raporlarının değerlendirilmesidir.

Bu çalışmada; gözaltı giriş/ çıkış muayeneleri ve raporlamasının; İstanbul Protokolü eğitimlerinin öncesinde uygulamada nasıl yapıldığının belirlenmesi ve İstanbul Protokolüne uygunluğu yönünden tespitler yapılması, öneriler geliştirilmesi amaçlanmıştır.

Bu amaçla Türkiye genelini en iyi yansıtacak şekilde çok merkezli kalitatif bir çalışma planlandı. Ocak 2008 - Şubat 2009 tarihleri arasında her coğrafi bölgeden 2 olmak üzere toplam 14 farklı ilden, 42 farklı birimde düzenlenmiş gözaltı giriş ve çıkış raporları değerlendirildi. Toplam 1288 rapor; Sağlık Bakanlığı Adli Tabiplik Hizmetlerinin Yürütülmesi esaslarını içeren 2005 Genelgesine ekli Genel Adli Muayene Rapor Formlarının kullanımı ve bu formlarda bulunan her adımı sorgulayan anahtar soru kağıdı oluşturularak değerlendirildi.

İstanbul Protokolüne uygunluk yönünden yapılan değerlendirme sonuçları hemen hiçbir il ve birimde belirgin bir farklılık göstermiyordu. Bir standart sağlayacak olan genel adli muayene rapor formlarının çoğunlukla kullanılmadığı, bu formlarda olması gereken adımların çoğunun gerçekleştirilmediği, muayene ve raporlamanın her bir aşamasının % 70-100 oranında yapılmadığı tespit edildi. Sonuçlara göre adli tıp uzmanları dahil, adli hekimlik hizmetlerini yürüten hekimlerin İstanbul Protokolü eğitimi alması gereği vurgulandı ve öneriler sunuldu.

Anahtar Kelimeler: Adli hekimlik, eğitim, genel adli muayene rapor formları; gözaltı giriş-çıkış raporu, İstanbul Protokolü