Trafik Kazasına Bağlı Kafa Travması Sonrası Maluliyet Değerlendirme Kuruluna Başvuran Olguların Nöropsikiyatrik Sekeller Açısından İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.17986/blm.1648Anahtar Kelimeler:
Traffic Accidents,- Disability,- Forensic Medicine,- Head Traumas,- Neuropsychiatric Sequelae,- Neuropsychological TestsÖz
Amaç: Travma, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, ölümlerin en önemli nedenidir. Beyin, kraniyum ve skalp gibi koruyucu katmanlara sahip olmasına rağmen, çeşitli travmalar sonucu kalıcı nörolojik ve psikiyatrik sekellere neden olacak şekilde hasarlanabilir. Çalışmamızda trafik kazasına bağlı kafa travması sonrası maluliyet açısından değerlendirilmek üzere Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi Adli Tıp Anabilim Dalı’na başvuran hastaların demografik verilerini değerlendirmeyi, nöropsikiyatrik sekelleri değerlendirme aşamasında objektif veri kriterlerinin gerekli olduğunu vurgulamayı amaçladık.
Yöntem: 01.01.2019-31.12.2020 tarihleri arasında anabilim dalımız maluliyet kurulunda değerlendirmesi yapılan kafa travmalı olgular sosyodemografik özellikleri, olaydan sonra gelişen nöropsikiyatrik şikayetleri, nöropsikolojik test sonuçları ve işgöremezlik oranı/süresi açısından incelenmiştir.
Bulgular: Çalışma süresinde araştırılan hastalardan 579’unda kafa travması meydana geldiği, 579 hastanın 173’ünde kafa içi yaralanmaya bağlı nöropsikiyatrik sekel olduğu ve buna bağlı iş göremezlik oranı belirlendiği görüldü. Olguların %79,2’sinin erkek, %20,8’inin kadın olduğu, yaş ortalamalarının 29,6±15,6 olduğu gözlendi. Çalışma sonucunda en sık 113 olguda (%65,3) unutkanlık, 60 olguda (%34,6) baş ağrısı, 48 olguda (%27,7) psikiyatrik bulgular saptanmıştır.
Sonuç: Çalışma sonucunda kafa travmalarına bağlı gelişen nöropsikiyatrik sekellerin oldukça yaygın ve çeşitli olduğu görülmüştür. Travma sonrası klinik tablonun ve travmanın şiddetinin objektif kriterlerle değerlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıntılı muayene, nöropsikolojik test ve radyolojik tetkikler bu tip olguların gözden kaçırılmasını önleyecektir.
Referanslar
Gülpek D, Bora E, Bayraktar E. Ateşli Silah Yaralanmasını Takiben Duygudurum Bozukluğu: Bir Olgu Sunumu. Klinik Psikofarmokoloji Bülteni. 2002; 12:26-30.
Marion DW: Pathophysiology of Cranial Trauma. In Batjer HH, Loftus CM, eds. Textbook of Neurological Surgery. Philadelphia: Lippincott William&Wilkins 2003, pp 2798-2803.
Selvi F, Karadaş S, Gönüllü H. Kafa Travmalı Hastalarda Epidemiyolojik Veriler ve Bölgesel Faktörler. Sakarya Tıp Dergisi, 2017;7(1),1-1. 10.31832/smj.306333
Rutland-Brown W, Langlois JA, Thomas KE, Xi YL. Incidence of traumatic brain injury in the United States, 2003. The Journal of head trauma rehabilitation, 2006:21(6), 544-548. 10.1097/00001199-200611000-00009.
Akköse, S., Armağan, E., Bulut, M., & Tokyay, R. Trauma care system in Turkey and the approach to patients suffering head trauma. Turkish journal of trauma & emergency surgery: TJTES, 2002: 8(1), 1-2.
World Health Organization (WHO). Global status report on road safety. Geneva, 2015.
Akgül M, Burulday V. Acil Ünitesine Kafa Travması Nedeni İle Başvuran Olguların Değerlendirme Sonuçları. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2016;18(3), 134-138.
Bruns J, Jr. Hauser WA. The epidemiology of traumatic brain injury: a review. Epilepsia 2003;44 Suppl 10:2-10.
Poyraz T. Sekonder Demansları Ayırt Etme. Sağlık Kurulunda Demans Kitabı 2019: S47-52.
Alaca R. Current Rehabilitation in Traumatic Brain Injury. Türk Fiz Tıp Rehab Derg. 2007;53 Özel Sayı 2;18-22. 10.33713/egetbd.625775
Kara B, Başkurt Z, Başkurt F, Arda M. N. Early Period Rehabilitation Results of the Patients withTraumatic Brain Injury]. Van Tıp Dergisi,2007;14(4):102-109.
Prigatano GP, Wong JL. Cognitive and affective improvement in brain dysfunctional patients who achieve in patient rehabilitation goals. Arch Phys Med Rehabil 1999;80:77-84. 10.1016/s0003-9993(99)90311-8.
Rao V, Lyketsos C. Neuropsychiatric Sequelae of Traumatic Brain İnjury. Psychosomatics 2000;41:95-103. 10.1176/appi.psy.41.2.95.
Dockree PM, Kelly SP, Roche RA, Hogan MJ, Reilly RB, Robertson IH. Behavioural and physiological impairments of sustained attention after traumatic brain injury. Cognitive Brain Research, 2004;20(3),403-414. 10.1016/j.cogbrainres.2004.03.019.
Kılıç S, Sezer F, Cantürk G. Subdural Hematoma Bağlı Gelişen Bipolar Bozukluk: Olgu Sunumu. Adli Tıp Bülteni, 2017;22(2),70-72. 10.1016/j.cogbrainres.2004.03.019.
Kumral B, Ünal A, Oğuz K, Gündoğmuş ÜN. Travmaya Bağlı Kalıcı Nörolojik Hasar: Adli Tıpta Önemli Bir Son Karar. Journal of Neurological Sciences, 2013; 30(4).
Can M. Maluliyet hesaplamalarında ‘meslek sahibi olmayan veya çocukların trafik kazası mağduru olduğunda, düz işçi olarak kabul edilmesi ne kadar uygundur?’. Dülger HE, editör. Trafik Kazalarında Maluliyet. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2019. p.27-33.
Ünal V, Ünal E, Çetinkaya Z, Seyhan B, Şahin F, Alakaya H, Çağdır AS. Fark Hesabına Dayalı Maluliyet Oranı Tespiti: Bir Olgu Sunumu. Adli Tıp Dergisi, 2015;29(2),112-117. 10.5336/forensic.2015-46249.
Demirci Ş, Erden M, Dinç AH. Trafik kazaları maluliyet raporlarındaki talepler ve yanıtların kılavuzlarla standardize edilmesi. Dülger HE, editör. Trafik Kazalarında Maluliyet. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2019. p.34-40.
Hilal A. Trafik kazalarında maluliyet. Dülger HE, editör. Trafik Kazalarında Maluliyet. 1.Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2019. p.19-23.
Can İÖ, Baykara B, Akdede BB, Erduran M, Kalemci O. Trafik kazaları mağdurlarına verilecek sağlık kurulu nasıl oluşturulmalı, hangi uzmanlık alanları bulunmalı? Dülger HE, editör. Trafik Kazalarında Maluliyet. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2019. p.11-8.
Karpuz S, Küçükşen S. Travmatik beyin hasarlı hastalarda rehabilitasyon sonuçları. Şişli Etfal Hastanesi Tip Bülteni, 2017;51(3),207-211. 10.5350/SEMB.20170403072919
Corrigan JD, Wolfe M, Mysiw WJ, Jackson RD, Bogner JA. Early identification of mild traumatic brain injury in female victims of domestic violence. American journal of obstetrics and gynecology, 2003;188(5), S71-S76. 10.1067/mob.2003.404.
Farace E, Alves WM. Do women fare worse: a metaanalysis of gender differences in traumatic brain injury outcome. Journal of neurosurgery, 2000;93(4), 539-545. 10.3171/jns.2000.93.4.0539.
Yağcı S. Epilepsi Cerrahisinde Nöropsikolojik Değerlendirme Rehberi, Epilepsi 2012;18(EK 1); 33-38. 10.5505/epilepsi.2012.48403.
Evlice A. Demografik verilerin nöropsikolojik testler üzerine etkisi. Çukurova Medical Journal, 2016;41(3), 528-532. 10.17826/cukmedj.237507
Işık HS, Bostancı U, Yıldız Ö, Özdemir C, Gökyar A. Kafa travması nedeniyle tedavi edilen 954 erişkin olgunun retrospektif değerlendirilmesi: Epidemiyolojik çalışma. Ulus Travma Acil Cerrahi Dergisi, 2011:17(1), 46-50. 10.5505/tjtes.2011.57431
Ünelli ÖF, Candan Z, Özsoy Ünübol T, Erbirol A, Yılmaz F. İnme ve Travmatik Beyin Hasarı Sonrası Gelişen Parkinsonizm: İki Olgu Sunumu. Journal of Physical Medicine & Rehabilitation Sciences/Fiziksel Tup ve Rehabilitasyon Bilimleri Dergisi, 2020;23(3). 10.31609/jpmrs.2020-73766
Kaya A, Dalyan M, Ülker H, Akyüz M, Çakıcı A. Travmatik beyin yaralanmasında rehabilitasyon sonuçları: Kognitif fonksiyonların rehabilitasyon sonuçlarına etkisi. Turk Fiz Tıp Rehab Derg, 2001;47, 7-14.
Vural M, Berker E. Travmatik beyin yaralanmasında klinik tanı ve değerlendirme. Bakırköy Tıp Dergisi, 2012;8(2), 53-59. 10.5350/BTDMJB201208201
Doğan M, Sebe A, Ay MO, Çitilcioğlu S et al. Minör kafa travması ve posttravmatik baş ağrısı arasındaki ilişki. Cukurova Medical Journal, 2013;38(3), 456-466.
Kılıç S, Sezer F, Cantürk G. Subdural Hematoma Bağlı Gelişen Bipolar Bozukluk Olgu Sunumu. Adli Tıp Bülteni, 2017;22(2), 151-153. 10.17986/blm.2017227924
Kurt M, Can H, Karakaş S. Boston Adlandırma Testi Türk Formu İçin Araştırma-Geliştirme Çalışması. In Yeni Symposium 2016;Vol. 54, No. 1.
Emek-Savaş D, Yerlikaya D, Yener G, Tanör ÖÖ. (2020). Stroop Testi Çapa Formu’nun Geçerlik-Güvenirlik ve Norm Çalışması.
Soylu AE, Cangöz B. Boston Adlandırma Testi’nin Türk Yaşlı Örneklemi için Uyarlama ve Norm Belirleme Çalışması. Arch Neuropsychiatry 2018;55: 341-348. 10.5152/npa.2017.19331.
American Medical Association. Guides to the Evaluation of Permanent Impairment. 5th ed. Chicago, Ill American Medical Association; 2000.
Aydoğdu Hİ, Biçen E, Çağlar Atacan S, Falihi A. Medicolegal Evaluation of Post-traumatic Cognitive Impairments. Adli Tıp Bülteni 2022;27(3):272-278. 10.17986/blm.1604
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Şeyma Tuğçe Ünaldı- Turan Poyraz- İbrahim Emre Bora- İsmail Özgür Can
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimiz ve bu internet sitesinin tüm içeriği Creative Commons Attribution (CC-BY) lisansının şartları ile ruhsatlandırılmıştır. Creative Commons Attribution Lisansı, kullanıcıların bir makaleyi kopyalamasına, dağıtmasına ve nakletmesine, makaleyi uyarlamasına ve makalenin ticari olarak kullanılmasına imkan tanımaktadır. CC BY lisansı, yazarına uygun şekilde atfedildiği sürece açık erişimli bir makalenin ticari ve ticari olmayan mahiyette kullanılmasına izin vermektedir.
